Không Gia Đình - Hector Malot

Xuất hiện trên văn đàn từ thế kỉ 19, Không Gia Đình của văn hào Hector Malot là cuốn sách kinh điển về đề tài giáo dục thấm đượm hiện thực xã hội vô cùng lôi cuốn người đọc.

Nội dung câu chuyện nói về cuộc đời éo le của một cậu bé mồ côi Rémi, cậu được đem về nuôi tại một gia đình ở vùng Sa-va-nông. Tại đây, Rémi rất may mắn khi được mẹ nuôi Barberin thương yêu và chăm sóc như là con ruột của bà vậy. Do bị tai nạn và những vụ kiện tụng không thành công, ông Barberin vốn dĩ ngay từ đầu đã không có tình thương dành cho Remi nên đã tìm cách đem bán cậu cho ông bầu Vitalis – là chủ của một gánh xiếc rong, kể từ đó cuộc đời không gia đình của Remi bước sang một trang mới. Hai người đã đi lang thang khắp mọi miền nước Anh và Pháp trình diễn xiếc để kiếm sống, sau đó bị tù ở Anh, cuối cùng tìm thấy mẹ và em. Em bé Rémi ấy đã lớn lên trong gian khổ. Em đã chung đụng với mọi hạng người, sống khắp mọi nơi, “Nơi thì lừa đảo, nơi thì xót thương”. Em đã lao động lấy mà sống, lúc đầu dưới quyền điều khiển của một ông già từng trải và đạo đức, cụ Vitalis, về sau thì tự lập và không những lo cho mình, còn bảo đảm việc biểu diễn và sinh sống cho cả một gánh hát rong. Đã có khi em và cả đoàn lang thang suốt mấy ngày không có chút gì trong bụng. Đã có khi em bị lụt ngầm chôn trong giếng mỏ mười mấy ngày đêm. Đã có khi em mắc oan, bị giải ra trước toà án và bị ở tù. Và cũng có khi em được nuôi nấng đàng hoàng, no ấm. Nhưng dù ở đâu, trong cảnh ngộ nào, em vẫn noi theo nếp rèn dạy của ông già Vitalis giữ phẩm chất làm người, nghĩa là ngay thẳng, gan dạ, tự trọng, thương người, ham lao động, không ngửa tay xin xỏ, không dối trá, gian giảo, nhớ ơn nghĩa, luôn luôn muốn làm người có ích.

Bên cạnh Rémi có chú bé nghệ sĩ Mattia khôn ngoan, linh lợi, tháo vát, tận tình với bạn, một tài hoa nghệ thuật nở sớm cộng với tấm lòng vàng, con chó Capi khôn như người và rất có nghĩa, con khỉ Joli-Cœur liến láu và đáng thương… Những con người và con vật ấy ở đây được dựng lên linh hoạt như sống, gây nhiều hứng thú cho bạn đọc nhỏ tuổi.

Cuối cùng em cũng tìm được gia đình thật sự của mình và sống hạnh phúc sau này.

Cuốn sách này dành cho ai?

– Trước hết, Không gia đình là một cuốn tiểu thuyết dành cho thiếu nhi. Đây là một cuốn sách rất hay về cuộc phiêu lưu của một bạn nhỏ, nên nó rất dễ cuốn hút đối với các bạn đọc nhỏ tuổi. Cuốn sách dạy cho các bạn nhỏ biết tôn trọng tình bạn hơn và sống có tình nghĩa với nhau hơn.

– Không chỉ các em thiếu nhi, mà ngay cả những người lớn trưởng thành cũng nên đọc qua dù chỉ một lần, chắc chắn bạn sẽ không có cảm giác hối tiếc khi đã được đọc tác phẩm văn học nổi tiếng này. Bạn sẽ cảm thấy được niềm tin mãnh liệt và tình yêu nồng nhiệt của nhân vật chính với cuộc sống; đồng thời thấy được ý chí kiên cường, cố gắng vượt lên những khó khăn, gian khổ trong cuộc sống của cậu bé nhỏ tuổi Rémi này.

– Các bậc phụ huynh có thể cùng con mình đọc cuốn sách này. Từ đó, giáo dục con cái mình theo những chuẩn mực đạo đức mà chúng ta rút ra được từ câu chuyện.

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

Qua câu chuyện phiêu lưu hết sức hấp dẫn của chú bé Rémi, người ta thấy quyển sách ca ngợi lao động, ca ngợi tinh thần tự lập tự tin của tuổi trẻ, phát huy ý thức chịu đựng gian khổ, ca ngợi lao động nghệ thuật, khuyến khích tình bạn chân chính. Nó phản ánh cảnh lao động và sinh hoạt bấp bênh, nguy hiểm, đầy đe dọa của người thợ mỏ và của nhân dân lao động thành phố trong xã hội tư sản. Đồng thời nó thể hiện tình thương người, lòng biết ơn, tình hữu ái giai cấp ở những người lao động. Quyển sách lại diễn tả nhiều cảnh đẹp thiên nhiên, nhiều cảnh sinh hoạt hấp dẫn ở nông thôn và thành thị, giúp bạn đọc thêm phần hứng thú khi theo dõi câu chuyện, lại có thể mở rộng hiểu biết.

Không gia đình luôn cuốn hút, hấp dẫn người đọc vì đây chính là những cuộc phiêu lưu của lòng dũng cảm và tình cảm gia đình.

Cũng qua ngòi bút điêu luyện của Hector Malot, chúng ta hiểu thêm về nước Pháp, về cuộc sống khó nhọc của người lao động và phẩm chất tốt đẹp của họ. Đó là lòng nhân ái, biết cưu mang giúp đỡ những người hoạn nạn. Đó là lòng yêu cuộc sống, sự quả cảm, ý chí vươn lên không ngừng. Đó là sự lao động bền bỉ, không ngại khó để đạt mục đích. Và hơn tất cả là biết giữ gìn nhân cách sống trung thực, trọng ân nghĩa, luôn ngẩng cao đầu trong bất cứ hoàn cảnh nào. Không gia đình đã vượt qua biên giới nước Pháp và tồn tại lâu dài với thời gian cũng chính vì lẽ đó.

Giáo sư Huỳnh Lý

THÔNG TIN TÁC GIẢ

Hector Malot (1830-1907) là một văn hào người Pháp sinh ra ở La Bouille, Seine-Maritime. Ông học luật ở Rouen và Paris, tốt nghiệp đại học luật và đã từng làm việc cho một văn phòng luật sư, ông cũng từng viết bài phê bình sân khấu cho tờ Lloyd Francais và là nhà phê bình văn học cho tờ L’Opinion Nationale, nhưng cuối cùng văn học đã trở thành niềm đam mê lớn nhất của đời ông.

Ông nổi tiếng với những tác phẩm giàu tính giáo dục và nhân văn, tiêu biểu là “Không gia đình” và “Trong gia đình”. Hai tiểu thuyết này đã trở thành người bạn thân thiết của thiếu nhi và nhiều thế hệ độc giả khắp thế giới, nhiều lần được dựng thành phim, xứng đáng là những kiệt tác của nhân loại.

Với lối diễn đạt phong phú, óc quan sát tinh thế, am hiểu tâm lí trẻ thơ, Hector Malot đã truyền tới độc giả nhiều thông điệp về tình yêu thương, sự quan tâm giữa con người với con người, nghị lực đối mặt với nghịch cảnh.